Wat is een psychose?
Een psychose kan voorkomen bij kinderen, jongeren en volwassenen. Als je een psychose hebt, neem je de dingen om je heen anders waar. Je ziet, hoort of denkt dingen, die er in werkelijkheid niet zijn, die anders zijn, of die anderen niet zien of horen. Dat kan je bang maken en je kunt ervan in de war raken. Maar andere reacties zijn ook mogelijk. Een psychose is voor iedereen anders, niemand ervaart hetzelfde.
Tijdens een psychose kunnen de volgende kenmerken optreden:
- Je hoort stemmen of geluiden die anderen niet horen.
- Je ziet dingen die anderen niet zien.
- Je smaak verandert, dingen die je eet of drinkt smaken anders of je proeft dingen die anderen niet proeven.
- Je voelt dingen die anderen niet voelen.
- Je hebt gedachten of ideeën die niet kloppen met de werkelijkheid.
Wat versta jij onder een psychose?
Je kunt het op verschillende manieren definiëren. Medisch-psychiatrisch zeg je dat de ervaring van de werkelijkheid veranderd is waardoor mensen vaak verward en angstig zijn. Dan horen of zien ze dingen die andere mensen niet kunnen waarnemen. Ideeën die niet kloppen met de werkelijkheid en die ze moeilijk kunnen loslaten, die zich opdringen. Een ander belangrijk kenmerk van een psychose is dat je niet goed kunt denken. Je krijgt je gedachten niet goed meer op een rijtje. Dan wordt het chaos in je hoofd en lukt het niet meer goed om te overzien hoe dingen in elkaar zitten. Het is een heel samenspel van dingen.
Uit het interview met Wim Veling, psychiater binnen de afdeling Psychiatrie in het UMC Groningen.
-
Een psychose kan voorkomen bij kinderen, jongeren en volwassenen. Als je een psychose hebt, neem je de dingen om je heen anders waar.
-
Als kind ontwikkel je je in een hoog tempo, zowel lichamelijk als geestelijk. Elke dag leer je bij en begrijp je meer van wat je hebt geleerd en mee hebt gemaakt. Zo leer je hoe je je gedragen moet, op school bijvoorbeeld of met vriendschappen, en ook ontwikkel je je lichamelijk, waardoor je steeds meer kunt.
-
Voor jezelf is het niet makkelijk om een psychose te herkennen, en ook niet voor je ouders en je omgeving. Het gebeurt vaak heel geleidelijk en voor jou zijn de dingen die je waarneemt echt. Als je jong bent is het verschil tussen werkelijkheid en fantasie niet altijd duidelijk, dat hoort bij die ontwikkelingsfase.
-
Het is goed om te weten dat er ook andere oorzaken kunnen zijn als je een of meerdere van deze symptomen hebt. Je waarneming kan bijvoorbeeld ook veranderen door vergiftiging of een delier.
-
Een psychose komt bij kinderen minder vaak voor dan bij volwassenen, maar het kan al op jonge leeftijd beginnen.
-
Er is niet één aanwijsbare oorzaak, en vaak wordt ook niet duidelijk waardoor een psychose is ontstaan.
-
Dopamine lijkt een rol te spelen bij het ontstaan van een psychose. Een actief dopaminesysteem kan je gevoelig maken voor een psychose.
-
Je krijgt de diagnose schizofrenie als je meerdere psychoses hebt gehad en tussendoor niet goed herstelt of als de psychose ernstig is en langer dan zes maanden onafgebroken duurt.
-
Als je zelf denkt dat jouw ervaringen, gedachten of gedrag anders of buitengewoon zijn, dan is het belangrijk om er met iemand over te praten.
-
Bij het stellen van de diagnose kunnen meerdere onderzoeken gebruikt worden.
-
Soms heb je naast een psychose ook nog last van andere symptomen.
-
Als je een psychose hebt, heb jij niet alleen hulp nodig, maar ook je ouders en je directe omgeving.
-
Deze middelen, die we antipsychotica noemen, hebben effect op hoe je hersenen werken. Ze grijpen in op een neurotransmitter in je hersenen, dopamine.
-
Als je een psychose hebt doorgemaakt, is er heel veel gebeurd. Voor jou, je ouders, je gezin en je omgeving.
