Vroeg signaleren
Als je zelf denkt dat jouw ervaringen, gedachten of gedrag anders of buitengewoon zijn, dan is het belangrijk om er met iemand over te praten.
Vooral als je merkt dat je gedrag, je emoties en je dagelijks functioneren erdoor worden beïnvloed. Iemand anders kan ook vinden dat er iets met je aan de hand is. Je kunt je zorgen delen, bij de huisarts, op school, bij een goede vriend of vriendin. Maar ook bij instanties die er speciaal voor zijn, zoals @ease.
De medewerkers en zorgprofessionals daar hebben veel kennis en ervaring. Zij kunnen inschatten of hulp en ondersteuning nodig is. Vroege begeleiding, ook wel vroege interventie genoemd, is heel belangrijk. Het kan ervoor zorgen dat je geen psychose ontwikkelt, of als je al een psychose hebt, dat deze dan minder ernstig verloopt.
Voortekenen van een psychose. De volgende signalen kunnen jou of iemand anders opvallen:
- Slapen gaat minder goed.
- Je verzorgt jezelf minder goed.
- Je beweegt minder.
- Je doet minder, hebt minder motivatie om iets te doen.
- Je hebt minder energie of voelt je lusteloos.
- Je voelt je somber.
- Je bent achterdochtig.
- Je gedachten zijn voor anderen moeilijk te volgen en niet altijd logisch.
- Je trekt je terug en gaat minder om met anderen. Je zit meer in je eigen wereld.
- Je relaties met mensen om je heen gaan moeilijker.
- Je voelt je gespannen en snel geïrriteerd.
- Je gedrag verandert.
Bepaalde factoren kunnen je psychosegevoeliger maken. Als je een aantal kenmerken herkent, betekent dat nog niet dat je dus een psychose hebt of gaat ontwikkelen. Het betekent dat je er kwetsbaarder voor bent en dat vroeg overleg met een deskundige of een instantie heel belangrijk is. Gevoeligheid voor een psychose kan vergroot zijn als:
- Je al eerder een korte psychose hebt doorgemaakt (BLIPS).
- Je al langer milde psychotische klachten hebt.
- Een familielid een psychose heeft gehad of doormaakt.
-
Een psychose kan voorkomen bij kinderen, jongeren en volwassenen. Als je een psychose hebt, neem je de dingen om je heen anders waar.
-
Als kind ontwikkel je je in een hoog tempo, zowel lichamelijk als geestelijk. Elke dag leer je bij en begrijp je meer van wat je hebt geleerd en mee hebt gemaakt. Zo leer je hoe je je gedragen moet, op school bijvoorbeeld of met vriendschappen, en ook ontwikkel je je lichamelijk, waardoor je steeds meer kunt.
-
Voor jezelf is het niet makkelijk om een psychose te herkennen, en ook niet voor je ouders en je omgeving. Het gebeurt vaak heel geleidelijk en voor jou zijn de dingen die je waarneemt echt. Als je jong bent is het verschil tussen werkelijkheid en fantasie niet altijd duidelijk, dat hoort bij die ontwikkelingsfase.
-
Het is goed om te weten dat er ook andere oorzaken kunnen zijn als je een of meerdere van deze symptomen hebt. Je waarneming kan bijvoorbeeld ook veranderen door vergiftiging of een delier.
-
Een psychose komt bij kinderen minder vaak voor dan bij volwassenen, maar het kan al op jonge leeftijd beginnen.
-
Er is niet één aanwijsbare oorzaak, en vaak wordt ook niet duidelijk waardoor een psychose is ontstaan.
-
Dopamine lijkt een rol te spelen bij het ontstaan van een psychose. Een actief dopaminesysteem kan je gevoelig maken voor een psychose.
-
Je krijgt de diagnose schizofrenie als je meerdere psychoses hebt gehad en tussendoor niet goed herstelt of als de psychose ernstig is en langer dan zes maanden onafgebroken duurt.
-
Als je zelf denkt dat jouw ervaringen, gedachten of gedrag anders of buitengewoon zijn, dan is het belangrijk om er met iemand over te praten.
-
Bij het stellen van de diagnose kunnen meerdere onderzoeken gebruikt worden.
-
Soms heb je naast een psychose ook nog last van andere symptomen.
-
Als je een psychose hebt, heb jij niet alleen hulp nodig, maar ook je ouders en je directe omgeving.
-
Deze middelen, die we antipsychotica noemen, hebben effect op hoe je hersenen werken. Ze grijpen in op een neurotransmitter in je hersenen, dopamine.
-
Als je een psychose hebt doorgemaakt, is er heel veel gebeurd. Voor jou, je ouders, je gezin en je omgeving.
