Interview met Jochem Uytdehaage
Als je niet aan topsport doet, is 15 procent minder longcapaciteit geen groot probleem. Dan kun je nog alles. Maar iemand die topsport doet heeft die 100 procent echt nodig om op topniveau te kunnen presteren.
Sinds wanneer heb je astma?
Ik heb nooit echt problemen met mijn longen gehad, wel had ik als kind regelmatig last van mijn keel, neus en oren. Ik had ook last van hooikoorts en eczeem. Vanaf mijn veertiende ging ik steeds meer schaatsen. Ik trainde veel in hallen, met koude droge lucht. En dat is een trigger voor astma. Pas rond mijn twintigste, toen ik steeds harder ging schaatsen, kreeg ik last van mijn longen en van kortademigheid. Er werd een inspanningsprovocatietest gedaan en daar kwam uit dat ik 15 procent minder longcapaciteit had. Ik bleek een lichte vorm van inspanningsastma te hebben.Wat betekende dat voor jou?
Als je niet aan topsport doet, is 15 procent minder longcapaciteit geen groot probleem. Dan kun je nog alles. Maar iemand die topsport doet heeft die 100 procent echt nodig om op topniveau te kunnen presteren. Die 15 procent is overigens precies de grens die je als topsporter moet hebben om astmamedicijnen te mogen nemen. Anders valt het onder dopinggebruik.Om problemen te voorkomen moeten jonge topsporters daarom altijd tegen hun arts zeggen dat ze aan topsport doen. Medicijnen die worden voorgeschreven kunnen namelijk op de dopinglijst voorkomen.
Wat gebruikte je voor medicijnen?
Ik heb ongeveer acht jaar combinaties van diverse medicijnen gebruikt. Waaronder Seretide, een combinatie van Ventolin en Flixotide, en Singulair om een continue bescherming te krijgen. Door de medicatie had ik veel minder klachten. Ik gebruikte ook Aerius en Flixonase, dat neem ik nu nog steeds tegen allergie.Dus als je met sporten last hebt van je longen, naar de dokter?
Zeker, je kunt er namelijk wat aan doen. Je moet niet aan de kant blijven staan. Alle kinderen moeten kunnen bewegen. Maar je moet bij jonge sporters wel uitkijken dat er niet te snel medicijnen worden gegeven. Als iemand kortademig is kan het ook liggen aan de conditie die niet goed is. Die conditie moet je eerst testen. Kinderen moeten zeker geen medicijnen krijgen om harder te gaan.Topschaatsen en astma, hoe deed je dat?
Zoals gezegd had ik een lichte vorm van inspanningsastma. Die treedt bij mij niet op tijdens de inspanning, maar pas daarna. Tijdens het schaatsen had ik geen ademnood. De dag erna had ik pas moeite met diep inademen en hoestte ik slijm op. En verder was ik bereid om er veel voor te doen. Ik zette bijvoorbeeld mijn wekker voor 6 uur ’s ochtends zodat mijn medicijnen al optimaal werkten tijdens de training.En daarnaast is schaatsen ook een vrij technische sport. De uitputting gaat meer in het verzuren van de beenspieren zitten dan in de longen. Fietsen is bijvoorbeeld veel zwaarder voor de longen.
Een echte ervaringsdeskundige op gebied van astma en inspanning?
Ja, vanwege die ervaring ben ik gevraagd om in de WinterKLAS, een nascholing op het gebied van longziekten voor kinderartsen in Davos, iets te vertellen over benauwdheid bij inspanning. Dat vind ik erg leuk om te doen. Ik geef ook een paar uur les aan de kinderen. Alleen schaatsles. Ze leren van mij niet hoe ze met astma en sporten om kunnen gaan. De meeste kinderen die daar zitten hebben ernstig astma en weten dat beter dan ik.Een ander onderwerp. wat is de stichting sporttop?
Dat is een stichting die jong talent begeleidt door succesvolle (ex-)topsporters als mentor te koppelen aan jong toptalent. Ik vond het zonde dat er zo weinig wordt gedaan met al hun kennis en ervaring. In 2004 besloot ik het zelf te gaan organiseren. In principe komen alle olympische sporten er voor in aanmerking. De mentoren begeleiden een toptalent uit een andere tak van sport dan hun eigen. Daarmee voorkom je gedoe met bijvoorbeeld de coach of de betreffende bond. De mentor begeleidt de sporter en fungeert als een soort klankbord. Ze kunnen neutraal advies geven en vragen stellen.Hoe werkt het contact?
In principe zien ze elkaar een aantal malen per jaar. Contact is er gemiddeld eens in de twee weken. De sporter moet zelf contact opnemen met de mentor. De mentor wordt niet betaald, maar onkosten kunnen worden vergoed. We proberen de stellen zo goed mogelijk te koppelen. We kijken naar de karakters maar ook waar mensen wonen. Iemand uit Groningen krijgt geen mentor uit Maastricht.Hoeveel koppels zijn er al?
In 2004 startten we met vijf koppels en we hebben er nu dertig. En de lijst breidt zich nog uit. Ik zelf begeleid de turner Anthony van Assche. Ik kijk als schaatser anders naar turnen. Ik stel andere vragen en probeer Anthony te laten nadenken over de dingen die hij doet.Hoe meld je je aan?
We begeleiden jong toptalent, ongeveer tussen de 14 en 18 jaar. Maar bij sommige sporten ligt die leeftijdsgrens anders. Een roeier van 20 is nog een jong talent, terwijl die leeftijd bij turnen een stuk lager ligt. Soms worden toptalenten aangemeld door de bond, en verder kunnen zowel de sporters als de mentoren zichzelf opgeven via onze site www.sporttop.nl.-
Noor Rikkers kinderlongarts, niet praktiserend, zet zich in voor een nicotinevrije samenleving voor kinderen.
-
Lidwien Hanff is nu ziekenhuisapotheker in het Prinses Maxima Centrum. Voorheen werkte zij in het Erasmus MC-Sophia kinderziekenhuis in Rotterdam.
-
Tjalling de Vries is algemeen kinderarts in het medisch centrum Leeuwarden, met als aandachtsveld astma en allergie.
-
Rijn Jöbsis is kinderlongarts in het MUMC+ in Maastricht.
-
Professor Peter Sterk was als klinisch fysioloog verbonden aan het AMC in Amsterdam. Hij deed onderzoek naar de oorzaken van astma en naar vernieuwende behandelingen van de ziekte.
-
Ted Klok is kinderarts-allergoloog in het Deventer ziekenhuis. Hij heeft promotieonderzoek gedaan naar therapietrouw bij kinderen met astma van 2 tot 12 jaar.
-
Sabina van Krimpen is longfunctieanalist in het Erasmus MC Sophia kinderziekenhuis in Rotterdam.
-
Mohamed (7) heeft astma. Hij kan goed voetballen, maar moet af en toe even rusten. Zijn vrienden begrijpen het wel.
-
Mitchell (19) heeft astma; Ik ben er van jongs af aan gewend en ervaar het als gewoon. Ik kan mezelf niet anders voorstellen. Dit is voor mij normaal.
-
Mariëlle Pijnenburg is als kinderlongarts verbonden aan Kinderhaven en Erasmus MC, en aan het Sophia kinderziekenhuis van het Erasmus MC, beide in Rotterdam.
-
Liesbeth van Essen-Zandvliet is kinderlongarts in Heideheuvel.
-
Het is belangrijk om je conditie op te bouwen. Ik doe aan volleybal en dansen, hiphop.
-
Kim (19) heeft astma sinds haar derde. Ze woont in Best en zit op het Ster College in Eindhoven om haar havo-diploma te halen.
-
Maarten Kuethe is kinderarts met kinderlongziekten als aandachtsgebied en was werkzaam in het Amphia ziekenhuis in Breda. Hij deed onderzoek naar astma en (stoppen met) roken.
-
Ghislaine van der Zande is kinderlongconsulent in het Flevoziekenhuis in Almere.
-
Hein Brackel is kinderarts voor longziekten en was werkzaam in het Catharina ziekenhuis in Eindhoven. Daar hield hij zich bezig met de nieuwe richtlijnen voor en het monitoren van astma.
-
Gerard Koppelman is kinderarts en sinds 2008 kinderlongarts in het UMCG, Beatrix kinderziekenhuis in Groningen. Naast klinisch werk doet hij onderzoek naar de erfelijke oorzaken van astma.
-
Cindy Hugen is kinderlongarts in het Universitair Centrum voor Chronische ziekten (UCCZ) en het RAAcK in Nijmegen.
-
Bart Rottier is kinderlongarts in het Beatrix Kinderziekenhuis van het Universitair Medisch Centrum Groningen.
-
Bart van Ewijk jaar is kinderlongarts in de Tergooiziekenhuizen in Blaricum en Hilversum.
-
Achmed en Hanaa zijn de ouders van Mohamed. Het begon toen hij vijf maanden oud was en ze op vakantie waren in Egypte.
-
Aad (49) en Hanneke (50) zijn de ouders van Merel (12). Merel kreeg klachten toen ze een jaar of zes was. Ze had niet de klassieke verschijnselen van astma.
-
Yvonne (39) is de moeder van Marnix (9) en Kim (11). Ze hebben alle drie astma.
-
We zaten bijna elke week bij de kinderarts. Op een gegeven moment stelde de kinderarts voor dat hij naar Davos moest.
-
Tygo werd zes weken te vroeg geboren en kwam met een keizersnee ter wereld. Vanaf het begin had hij last van zijn luchtwegen of van eczeem.
-
Petra (42) is de moeder van Bjorn-Jens (5). De diagnose astma is gesteld toen hij 2,5 jaar was.
-
Ze denken dat het na zijn vierde jaar beter zal gaan. In warme periodes zal het beter gaan en in koudere periodes zal hij vaker ziek zijn.
-
Esther (37) is de moeder van Pearl (7). Toen Pearl 3,5 jaar was werd ze erg ziek. Nu ze wat ouder is, wordt ze steeds sterker.
-
Catherine (39) is de moeder van Remco (3). Hij heeft ernstige allergie.
-
Barbara is de moeder van Nina (3). Nina heeft astma.
-
Yvonne Hoekveen doet de longfunctieonderzoeken op de Kinderhaven polikliniek voor kinderen met astma, allergie en eczeem van het Havenziekenhuis in Rotterdam.
-
Fien (14) heeft sinds haar vroege jeugd allergische astma.
-
Toen ze een jaar of acht was is het echt gediagnosticeerd. Daarvoor was ze vaak ziek. Je denkt dat dat hoort bij kleine kinderen. Ze kreeg wel medicijnen voor astma.
-
Merel (12) heeft astma sinds haar achtste. Ze woont in Almere.
-
Norbert van den Berg is kinderarts in het Flevoziekenhuis in Almere, dat een van de grootste kinderklinieken van Nederland heeft.
-
Laatst was ik uit logeren en toen deden ze de open haard aan. De hele nacht was ik aan het hoesten, en ik moest een keer of vier puffen. Ik had wel meteen door dat het door de open haard kwam.
-
Jeroen (32) en Morticia (32) zijn de ouders van Damian (1). Hij heeft een vernauwing van de luchtwegen, en ook het beschermlaagje van de luchtwegen ontbreekt.
-
Af en toe baal ik er wel van. Het liefst heb je het niet, maar je leert ermee leven. Ik kan er niet veel aan veranderen, dus ik accepteer het wel.
-
Bjorn-Jens Ploegman (5) zit in groep twee. Hij heeft astma.
-
Ashley (17 jaar) heeft astma vanaf haar geboorte. Ze zit sinds een jaar op het roc.
-
Christel Linssen (38) is kinderlongverpleegkundige in het Catharina ziekenhuis in Eindhoven. Haar voornaamste taak is het begeleiden en voorlichten van kinderen met astma en hun ouders.
-
Tessa heeft ernstig astma. Ze gaat regelmatig naar Davos.
-
Als er een activiteit op school was, skeeleren of naar kamp fietsen, kon ze vaak niet meedoen. Dan moest ze met de auto naar het kamp.
-
Bernie Roozekrans werkt als kinderlongverpleegkundige in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk.
-
Eric Duiverman is emeritus hoogleraar en was als kinderlongarts verbonden aan het UMC Groningen.
-
Erik-Jonas van de Griendt is kinderlongarts in het Flevoziekenhuis. In 2006 was hij verbonden aan de kinderafdeling van het Nederlandse Astmacentrum Davos in de Zwitserse Alpen. Dit interview gaat over de tijd dat hij in Davos werkzaam was.
-
Rond 2005 kon ik het echt niet meer. Toen begreep ik ook dat er voor de kinderen een hulppot was en dat je door het CIZ geïndiceerd kon worden. Omdat ik twee kinderen met astma had, heb ik nooit kunnen werken.
-
Als je niet aan topsport doet, is 15 procent minder longcapaciteit geen groot probleem. Dan kun je nog alles. Maar iemand die topsport doet heeft die 100 procent echt nodig om op topniveau te kunnen presteren.
-
Dat Sara astma heeft weten we pas sinds haar zevende, maar we wisten vrij snel dat ze iets had. Als baby had ze al een puffer omdat ze vaak benauwd was.
-
Ik heb soms last van benauwdheid en moet vaak niezen en hoesten. Ik heb ook last van tranende ogen en een loopneus en ik ben sneller moe.
-
De hele dag door geef ik advies aan assistenten over (nieuwe) medicijnen en beantwoord ik telefoontjes en e-mails. Dagelijks heb ik contact met artsen voor overleg over de voorgeschreven medicijnen.
-
Pearl (7) heeft astma. Ze heeft ook een hondje. En het gaat heel goed!
-
Cynthia van Leuven (42) is de moeder van Remco (14). Hij heeft astma sinds zijn tweede jaar.
-
Bert Arets is kinderlongarts in het UMC Utrecht, locatie Wilhelmina kinderziekenhuis. Hij doet onderzoek naar astma bij heel jonge kinderen.
-
Johanna Rijntjes is gepensioneerd kinderarts-allergoloog in het Emma kinderziekenhuis/AMC in Amsterdam. Ze behandelde veel patiëntjes met allergische klachten, waaronder astma.
-
Anneke Jellema (16) heeft astma vanaf haar tweede, en doet aan hockey, atletiek en fitness.
-
Jelmer Krom (34) is voorlichter en woordvoerder van het Astma Fonds.
