Glioom
De cellen van een glioom ontstaan uit gliacellen in je hersenen, het hersenparenchym. Gliacellen worden ook wel de steuncellen genoemd, ze hebben meerdere taken. Gliacellen zijn astrocyten, oligodendrocyten en ependymale cellen.
Een glioom kan op verschillende plekken in je hersenen voorkomen, in de grote hersenen, kleine hersenen en hersenstam.
Klik hier voor een overzicht van de soorten gliomen die bij kinderen kunnen voorkomen.
Een laaggradig glioom
Laaggradige gliomen groeien langzaam, ze worden ook wel graad I of II tumoren genoemd. Ze komen vooral in het hersenparenchym, vooral in het cerebellum, maar ook in het gebied van de thalamus, grote hersenen, hersenstam of ruggenmerg. De vorm (begrenzing of omlijning) van de tumor kan verschillen. Er zijn tumoren die een duidelijke grens hebben en eruit zien als een soort bolletje, de bolvormige tumor, zoals een graad I pilocytair astrocytoom. Maar er zijn ook tumoren die onregelmatiger van vorm zijn en verspreid liggen, een diffuse tumor, zoals een graad II diffuus astrocytoom en een oligodendroglioom.
Een pilocytair astrocytoom (PA) komt het meest vaak voor. Een astrocytoom ontstaat uit astrocyten, dit zijn kleine cellen die de zenuwcellen in de hersenen ondersteunen en verzorgen. Een kenmerk is, dat er meestal een holte in de tumor ontstaat, die gevuld is met vocht, dat noemen we een cystevorming. Door het rustige karakter van een pilocytaire astrocytoom is de prognose meestal gunstig. Als je neurofibromatose (NF) type I hebt, heb je een verhoogde kans om een pilocytair astrocytoom in het gebied van de oogzenuwen (een optisch glioom) te krijgen (15% van de mensen met NF type I ontwikkelt een optisch glioom).
Een diffuus astrocytoom heeft een onregelmatige vorm en een verspreide (diffuus) ligging. Het is een graad II tumor, laaggradig, maar soms ontwikkelen de tumorcellen zich ongunstig waardoor de tumor een hogere graad krijgt. Bij kinderen gebeurt dit minder vaak dan bij volwassenen.
Een oligodendroglioom ontstaat uit oligodendrocyten, dit zijn cellen die de isolerende laag rondom zenuwen aanmaken, ze maken myeline aan voor de myelineschede. Deze tumor komt niet vaak voor.
Eén op de tien kinderen met een hersentumor krijgt een ependymoom. De tumorcellen zijn ontstaan uit ependymale cellen, dat zijn cellen die de wanden van de hersenholtes en ruggenmergkanaal bedekken. Een ependymoom kan ontstaan door verschillende veranderingen in het erfelijke materiaal (bijvoorbeeld chromosoom 22 of 1q) .
Een hooggradig glioom
Hooggradige gliomen groeien sneller en hebben agressiever gedrag, ze worden ook wel graad III of IV tumor genoemd.
Een anaplastisch astrocytoom ontstaat uit astrocyten. De cellen van deze tumor zijn anders opgebouwd en delen zich snel en verspreiden in het omringende weefsel. Soms ontstaan de cellen nieuw en soms ontstaan ze uit een laaggradig astrocytoom, dat zich verder heeft ontwikkeld. De tumor komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen.
Een anaplastisch oligoastrocytoom is een mengvorm die is ontstaan uit oligodendrocyten en astrocyten. Ook de cellen van deze tumor zijn anders opgebouwd, delen zich snel en verspreiden zich in het omringende weefsel.
Een anaplastisch oligodendroglioom ontstaat uit oligodendrocyten, dit zijn cellen die myeline aanmaken voor de myelineschede, dat is de isolerende laag rondom zenuwen. De tumor komt niet vaak voor. Ook de cellen van deze tumor zijn anders opgebouwd, delen zich snel en verspreiden zich in het omringende weefsel.
Een glioblastoom ontstaat uit astrocyten. Ook de cellen van deze tumor zijn anders opgebouwd, delen zich snel en verspreiden zich in het omringende weefsel. De tumor heeft veel kleine bloedvaatjes en is goed doorbloed, de cellen krijgen zo voeding en brandstof.
Een hersenstamglioom zit in de hersenstam, een belangrijk deel van je hersenen dat bestaat uit drie delen; medulla, pons en de middenhersenen. Vanuit je hersenstam lopen namelijk een aantal belangrijke grote zenuwen, die er bijvoorbeeld voor zorgen dat je kunt praten, kauwen en slikken. Het onderste gedeelte van de hersenstam (medulla) zit vast aan je ruggenmerg, er lopen belangrijke zenuwbanen doorheen, die bijvoorbeeld je spieren aansturen waardoor je kunt bewegen. Maar ook hele belangrijke lichaamsfuncties zoals je hartslag en ademhaling (vitale functies). De doorstroming van het hersenvocht, van je hersenen naar je ruggenmerg, loopt ook via je hersenstam, en dat kan belemmerd worden door een tumor.
Het glioom kan laag- of hooggradig zijn, op een vaste plek zitten (focaal) of verspreid zijn (diffuus). De graad van de hersentumor en ook de plek bepaalt hoeveel last je van de tumor hebt en welke gevolgen het voor je heeft. Een tumor in de hersenstam waar je vitale functies worden aangestuurd, is ongunstig. Een glioom in de pons (het gedeelte dat je grote hersenen met je keine hersenen verbindt) is vaak hooggradig en heeft een grillige, uitgespreide vorm, een glioom op een andere plek in de hersenstam is meestal laaggradig en ligt op een plek en heeft een duidelijke begrenzing (focaal).
De hersenstam heeft zoveel belangrijke functies, dat het niet altijd mogelijk om een glioom tijdens een operatie helemaal weg te halen, omdat er dan schade kan ontstaan aan de hersenstam.
Soorten gliomen bij kinderen
| Pilocytaire astrocytoom |
| Diffuus astrocytoom IDH mutant of IDH wildtype |
Anaplastisch astrocytoom
|
Glioblastoom multiforme
|
| Diffuus midlijnglioom met H3.3 K27M mutatie |
| Pleomorf xantho-astrocytoom |
| Anaplastisch pleomorf xantho-astrocytoom |
| Subependymaal reuscel astrocytoom |
| Oligodendroglioom |
| IDH wildtype |
| Anaplastisch oligodendroglioom IDH wildtype |
| Ependymoom |
| Anaplastisch ependymoom |
| Ependymoom met RELA fusie |
| Myxopapillair ependymoom |
| Subependymoom |
| Oligoastrocytoom, NOS |
| Anaplastisch oligoastrocytoom, NOS |
| Plexuspapilloom |
| Atypisch plexuspapilloom |
| Plexuscarcinoom |
| Astroblastoom |
| Chordoid glioom van derde ventrikel |
| Angiocentrisch glioom |
-
Een hersentumor komt bij kinderen niet vaak voor, toch is het de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij kinderen. Een tumor kan overal in je lichaam ontstaan, maar een hersentumor zit in je hersenen of hersenvliezen, die zitten in je hoofd.
-
Je hersenen vormen samen met de ruggenmerg het centrale zenuwstelsel. Je zenuwstelsel bestaat uit een centraal en een perifeer zenuwstelsel en is opgebouwd uit zenuwcellen.
-
Je hersenen liggen in je hoofd, binnen je schedel die is opgebouwd uit een geheel van botten. Je schedel is hard en beschermt je hersenen tegen beschadiging.
-
De hersenen bestaan uit meerdere delen. Je hebt grote hersenen, kleine hersenen, tussenhersenen en een hersenstam die je hersenen verbindt met het ruggenmerg. Ieder deel heeft een eigen functie, maar moet vooral goed samenwerken met andere delen.
-
Een tumor begint als een cel zich ineens zomaar gaat delen, zonder dat daar controle op is. Er komen dan steeds nieuwe cellen bij.
-
Een nieuwe cel ontstaat door celdeling. Tijdens de celdeling kunnen foutjes in je DNA ontstaan. De cel verandert dan en kan zich ongecontroleerd gaan delen, zo kan er een tumor ontstaan.
-
Wanneer het DNA binnen een gen verandert, verandert ook het eiwit waarvoor het gen de informatie bezit. Het veranderde eiwit kan ervoor zorgen dat de cel zich anders gaat gedragen en zich bijvoorbeeld sneller kan gaan delen.
-
Ongeveer een op de vier de kinderen met kanker, heeft een hersentumor of tumor in het ruggenmerg. In Nederland krijgen elk jaar minimaal 120 kinderen een hersentumor.
-
Als je een hersentumor hebt, kun je van verschillende dingen last hebben. Dat hangt vooral af van de vorm en de grootte van de tumor en de plaats waar hij zit.
-
Er zijn heel wat verschillende hersentumoren. Om goed te weten wat voor hersentumor je hebt, wordt gekeken naar het type tumorcel, de genetische kenmerken en de gradatie.
-
De diagnose verloopt voor iedereen anders. Soms is het snel duidelijk dat er iets mis is, maar het kan ook lang duren. Er zit altijd tijd tussen het begin van de klachten, het vermoeden dat je een hersentumor hebt en het vaststellen ervan.
-
Je hebt verschillende hersentumoren bij kinderen. Ze hebben allemaal een eigen naam. Die heeft te maken met het soort cellen waaruit ze zijn ontstaan en/of de plek waar ze zitten.
-
Een glioom ontstaan uit gliacellen, de steuncellen in je hersenen. Er zijn meerdere vormen die uit verschillende cellen ontstaan. Zo heb je astrocytomen, oligodendrogliomen, oligoastrocytomen en ependymomen.
-
De cellen van een embryonale tumor zijn voor de geboorte al veranderd, tijdens de ontwikkeling van de cellen. Een medulloblastoom is een embryonale tumor in de kleine hersenen.
-
De hypofyse is een kleine klier die in een holte van je schedel ligt, onderaan je hersenen, achter je ogen. Er zijn verschillende tumoren die daar kunnen ontstaan, het craniofaryngeoom komt het meest voor.
-
Een kiemcel of voorlopercel is een cel die zich bij een ongeboren baby kan ontwikkelen tot een lichaamscel. De kiemcel kan zich ontwikkelen tot een tumorcel waardoor een tumor ontstaat.
-
Andere hersentumoren die voor kunnen komen bij kinderen
-
De behandeling van een hersentumor verschilt per kind. Als behandeling zijn een operatie, bestraling en medicijnen mogelijk.
-
Tijdens een operatie wordt geprobeerd om de tumor of een deel ervan te verwijderen. Ook kun je geopereerd worden omdat de tumor ernstige klachten geeft.
-
Bestraling wordt ook wel radiotherapie genoemd (RT). Er zijn twee soorten bestraling: met fotonen of met protonen.
-
Bij de behandeling van de hersentumor kun je klassieke chemotherapie, gerichte therapie of immunotherapie krijgen. Soms heb je ook andere medicijnen nodig.
-
Iedereen krijgt een eigen, unieke behandeling. Hier vind je voorbeelden van behandelingen die kunnen worden gegeven.
-
Het kan zijn dat het niet lukt om de tumor te verwijderen of onder controle te krijgen en dat genezing niet mogelijk is.
-
Een hersentumor kan schade aan je hersenweefsel geven, waardoor je later lichamelijke klachten, beperkingen of verandering in je gedrag of ontwikkeling kunt krijgen.
