Wat kan er misgaan als de nier niet goed werkt?
Wanneer je nieren niet goed werken kun je last krijgen van verzuring van je lichaam, een te laag of juist te hoog natriumgehalte in het bloed, bloed en/of eiwit in de urine,een hoge bloeddruk, verlittekening van je nieren, bloedarmoede en botontkalking.
- metabole acidose: verzuring van je lichaam, dan heeft je bloed een te lage zuurgraad. Het woord acidose betekent verzuring; metabool wil zeggen dat er een probleem in de stofwisseling is. Je nieren zorgen voor het op peil houden van een juiste zuurgraad en ze spelen een rol bij de stofwisseling. Metabole acidose betekent dan ook dat er iets mis is met je nieren. Je kunt last hebben van hoofdpijn, futloosheid, slaperigheid en in ernstige gevallen misselijkheid, overgeven, diarree, uitdroging, verlies van eetlust, slecht groeien of zelfs bewusteloosheid.
- hypo-/hypernatriëmie: een te laag of juist te hoog natriumgehalte in het bloed. Je nieren proberen het natriumgehalte op een constant peil te houden. Als ze niet goed werken kan je natriumgehalte uit balans raken. Je hebt dan last van misselijkheid en futloosheid, soms met overgeven, hoofdpijn, slaperigheid en verminderd bewustzijn. Bij een ernstig tekort kunnen er stuipen optreden en kun je in coma raken.
- hematurie: bloed in de urine, doordat de filterwerking van de glomerulus kapot is en er rode bloedcellen worden doorgelaten. Hiervan heb je meestal geen klachten. Pas als er heel veel bloed verloren gaat en je bloedarmoede krijgt kun je last krijgen van moeheid.
- proteïnurie: eiwit in de urine, doordat de filterwerking van de glomerulus kapot is en er eiwitten worden doorgelaten. Hierdoor kan je weefsel vocht aantrekken en ontstaat er oedeem. Dan krijg je zwellingen in je huid op plaatsen waar het bindweefsel ‘losmazig’ is, zoals je oogleden.
- hypertensie: hoge bloeddruk. Hypertensie kan veroorzaakt worden doordat je te veel water in je lichaam hebt, maar ook door de aanmaak van te veel hormonen zoals renine, aldosteron, adrenaline of door te veel zout in je bloed. Het geeft niet veel klachten, maar je kunt wel hoofdpijn krijgen. Ook kun je last hebben van duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd en oorsuizen.
- gevolgen van infecties/ontstekingen – verlittekening: als je witte bloedcellen een infectie te lijf gaan, krijg je een ontstekingsreactie. De chemische stoffen die uit de witte bloedcellen vrijkomen beschadigen je nierweefsel. Nadat de infectie is bestreden, blijft er een litteken in je nier over, net als bij een wondje op je huid dat is genezen. Dit litteken wordt gemaakt van bindweefsel en niet van niercellen. In plaats van werkende niercellen is een deel van je nier dus vervangen door bindweefsel dat niet werkt. Verlittekening is een teken en een oorzaak van nierinsufficiëntie. Litttekens kunnen hoge bloeddruk veroorzaken. Soms kun je de verlittekening met een echo zien en anders met een nucleair onderzoek.
- bloedarmoede/anemie: een te laag gehalte rode bloedcellen. Rode bloedcellen heb je nodig om zuurstof door je lichaam te vervoeren naar al je weefsels, organen en je hersenen. Je hebt het hormoon epo nodig om nieuwe bloedcellen in je beenmerg aan te maken. Als je nieren niet goed meer werken, maken ze ook geen epo meer aan. Als je bloedarmoede hebt, ben je moe en heb je minder uithoudingsvermogen. Ook als je je maar een beetje inspant, raak je al buiten adem. Je huid en lippen gaan bleek zien en je kunt last krijgen van hoofdpijn, snelle hartslag, duizeligheid en flauwvallen.
- botontkalking: je nieren zijn belangrijk voor het omzetten van vitamine D in een actieve vorm die calcium en fosfaat uit de voeding haalt en calcium recyclet in de nier, zodat je botten sterk blijven. Als je nieren niet goed werken krijg je een tekort aan vitamine D en daardoor een tekort aan calcium en fosfaat, met als gevolg botontkalking. De kans op botbreuken is dan groter.
-
Je nieren vormen samen met je blaas en urinewegen het urinestelsel. Je urinestelsel zorgt voor de aanmaak, opslag en afvoer van urine. Daar komt heel wat bij kijken, maar je nieren spelen de hoofdrol.
-
Ieder mens heeft twee nieren. Een volwassen nier is ongeveer tien tot twaalf centimeter lang, zes cm breed en vier cm diep. Je nieren liggen achter in je rug, net onder je onderste rib. Ze zien eruit als een bruine boon.
-
In dit hoofdstuk laten we zien hoe de nieren, de blaas en urinewegen zich ontwikkelen in een menselijk embryo en welke afwijkingen kunnen ontstaan. We weten steeds beter welke genen daarbij een rol spelen en in welke ontwikkelingsfase aangeboren afwijkingen kunnen ontstaan.
-
Je nieren zorgen voor het zuiveren van je bloed, het op peil houden van de zouten, eiwitten en zuurgraad in je bloed en het regelen van je bloeddruk. Met de aanmaak van urine bepalen ze ook de hoeveelheid vocht die je lichaam verlaat.
-
Wanneer je nieren niet goed werken kun je allerlei klachten krijgen.
-
Als je nieren meer dan zes maanden minder goed werken, heb je chronische nierinsufficiëntie. Als het nog slechter wordt, ondanks dieet en medicijnen, en je nieren helemaal niet meer werken, heb je terminale nierinsufficiëntie.
-
Afwijkingen aan nieren en urinewegen die voor je geboorte ontstaan, noemen we CAKUT (congenital anomalies of the kidney and urinary tract). Ongeveer 40% van de kinderen met nierinsufficiëntie heeft zo’n aangeboren (congenitale) afwijking van de urinewegen.
-
Sommige nierziekten zitten in de familie, ze worden steeds van ouder op kind doorgegeven. Het bekendste voorbeeld is polycysteuze nieren. Dan zitten er kleine met vocht gevulde blaasjes in je nieren. Omdat het er in de loop van de tijd steeds meer worden, gaat je gewone nierweefsel kapot. Er is geen behandeling voor.
-
Acute glomerulonefritis is een ontsteking van de glomeruli. Je kunt het krijgen als afweerreactie op een keel- of een huidinfectie door een virus of een bacterie. Vooral streptokokken zijn berucht.
-
Als je een systeemziekte hebt, heeft je hele lichaam daar last van. Het zijn vaak ziekten die te maken hebben met de cellen in je bloed, zoals afweercellen (witte bloedlichaampjes). Omdat je nieren zo veel bloed zuiveren, kunnen deze ziekten ook schade toebrengen aan je nieren. Voorbeelden zijn lupus nefritis en diabetes mellitus (suikerziekte).
-
Nefrotisch syndroom ontstaat door een niet goed werkende nier, waarbij oedeem (opeenhoping van vocht in de weefsels) optreedt door een te laag eiwitgehalte (albumine) in het bloed en verlies van eiwitten in de urine. Als je veel eiwitten uitplast via de urine, krijgt je bloed een laag eiwitgehalte.
-
Bij acute tubulusnecrose gaan de tubuli in je nefronen stuk, waardoor je nieren tijdelijk of voorgoed niet meer werken.
-
Er zijn zeldzame, genetische ziekten waarbij je lichaam stoffen produceert die alleen schadelijk zijn voor de nieren, waardoor je chronische nierinsufficiëntie kunt krijgen. Daarnaast zijn er syndromen waarbij door een genetische afwijking diverse organen niet goed werken, waaronder je nieren.
-
In dit hoofdstuk beschrijven we op welke manieren je je nieren in beeld kunt krijgen, en welke andere nieronderzoeken er zijn.
-
Ook al kan je nierziekte niet worden genezen, toch is het heel belangrijk om de gevolgen ervan te beperken.
-
Als de werking van je nieren onder de 10% komt, heb je nierfunctie vervangende therapie nodig. Er zijn drie manieren:
-
Als je nieren voor minder dan 20 tot 25% werken, kijkt de kindernefroloog of transplantatie nodig en mogelijk is. Dan krijg je een nier van een donor waardoor alle functies van de nier weer kunnen worden uitgevoerd. Dit is een groot voordeel ten opzichte van dialyse.
