Bloedgroepen
Ieder mens heeft bloed van een bepaalde bloedgroep. Ook jij. De belangrijkste bloedgroepen zijn: A (42%), B (8%), AB (3%) en O (47%).
Welke bloedgroep je hebt wordt bepaald door de aan- of afwezigheid van de factor A en/of B op de rode bloedcel.
Wanneer alleen factor B aanwezig, dan heb je bloedgroep B.
Zijn beide factoren A en B aanwezig, dan heb je bloedgroep AB.
Zijn beide factoren afwezig, dan heb je bloedgroep O.
Een andere factor die bepalend is voor je bloedgroep is de Rhesus D-factor. Dat is een eiwitachtige stof die bij 85% van de mensen aanwezig is op de rode bloedcellen.
De aanwezigheid van de Rhesus D-factor wordt aangeduid met een + voor positief, de afwezigheid met een - voor negatief.
De combinatie van al deze factoren levert acht bloedgroepen op:
A+, A-, B+, B-, 0+, 0-, AB+ en AB-.
Welke bloedgroep je krijgt is erfelijk bepaald.
Als je een bepaalde ziekte hebt of als je veel bloed verloren hebt, kun je bloed krijgen van een andere persoon, dat heet een bloedtransfusie. Bij een bloedtransfusie is het belangrijk te weten welke bloedgroep jij hebt en welke bloedgroep de donor (een ander woord voor de gever) heeft.
Niet alle combinaties zijn mogelijk. Wanneer je zelf geen factor A, B of Rhesus D-factor hebt en je krijgt deze factor via vreemd bloed binnen, dan kan je lichaam zich 'tegen' dit bloed keren. Er wordt dan een afweerreactie in gang gezet.
Iemand met bloedgroep A maakt antilichamen tegen de B-factor.
Iemand met bloedgroep B maakt antilichamen tegen de A-factor.
Iemand met bloedgroep AB maakt geen antilichamen tegen de A- of B-factor.
Iemand met bloedgroep O maakt antilichamen tegen zowel de A-factor als de B-factor.
Wanneer je geen rhesus D-factor hebt kun je antilichamen maken tegen de rhesus D-factor.
Je kunt hierdoor niet aan iedereen bloed geven.
Heb je bloedgroep AB+? Dan kun je van alle acht de bloedgroepen bloed ontvangen.
Als je O- hebt, kun je alleen bloed ontvangen van een persoon die ook O- is.
Maar als je O- bloed hebt, kun wel aan iedereen bloed geven!
En als je bloedgroep AB+ hebt, kun je alleen aan iemand geven met bloedgroep AB+.
Je kunt altijd bloed geven aan iemand met dezelfde bloedgroep.
Wanneer je geen A,B of Rhesus D-factor hebt, kun je geen bloed ontvangen van iemand die de factor wel heeft.
Samengevat:
Het bloed van een donor is bruikbaar wanneer het geen factoren heeft die de ontvanger niet heeft.
-
Sikkelcelziekte is een erfelijke bloedziekte die veroorzaakt wordt door een afwijkende bouw van het hemoglobine in de rode bloedcel. Hemoglobine is een eiwit dat in de rode bloedcel zit. Het is belangrijk voor het zuurstoftransport in je lichaam.
-
Sikkelcelziekte is een erfelijke ziekte. Het erfelijk materiaal (het DNA) bevindt zich op de chromosomen.
-
Sikkelcelziekte komt overal voor, maar voornamelijk in Afrika en de landen waar veel mensen wonen die oorspronkelijk uit Afrika komen. Vooral uit gebieden waar al van oudsher malaria heerst.
-
De problemen die kunnen ontstaan bij sikkelcelziekte worden niet alleen veroorzaakt door de sikkelcellen, ook de veranderde werking van de bloedvaatwand speelt een rol.
-
Hoeveel klachten je hebt verschilt van persoon tot persoon. Omdat de klachten afhankelijk zijn van verschillende factoren zoals: het type sikkelcelziekte, hoe erg je bloedarmoede is, of de afbraak van rode bloedcellen, hoe vaak je een sikkelcelcrisis hebt of infecties, en hoe ernstig die zijn.
-
Naast verschillende behandelingsmogelijkheden, is een gezonde leefwijze van belang, vooral als je sikkelcelziekte hebt. Als je gezond leeft kan je lichaam een goede conditie opbouwen. Gezonde voeding, veel drinken, op tijd naar bed en sporten helpen hieraan mee.
-
De diagnose sikkelcelziekte kan gesteld worden op verschillende manieren; met de hielprikscreening vlak na de geboorte, door antenataal genetisch onderzoek of door genetisch familieonderzoek of door bloedonderzoek bij de patiënt zelf.
-
Waar moet je aan denken als je op reis gaat?
-
Bloed is het transportsysteem van je lichaam. Het stroomt door je hele lichaam en zorgt voor de aan- en afvoer van stoffen.
-
Om je lichaam te voorzien van zuurstof en voedingsstoffen en om stoffen af te voeren, moet je bloed voortdurend blijven stromen. Het pompen van je hart zorgt daarvoor. We noemen dit de bloedsomloop.
-
Bloed bestaat uit rode bloedcellen, verschillende soorten witte bloedcellen, bloedplaatjes en plasma. Ze hebben allemaal een eigen functie.
-
Bloedcellen hebben een beperkte levensduur. Rode bloedcellen leven 't langst, ongeveer vier maanden. Witte bloedcellen leven gemiddeld enkele dagen en bloedplaatjes zo’n acht tot tien dagen.
-
Ieder mens heeft bloed van een bepaalde bloedgroep. Ook jij.
