Leefwijze

Sporten en lichaamsgewicht

Als je sport en actief bezig bent, blijf je in goede conditie en worden je spieren sterk. Je hebt dan minder kans op blessures en je kunt jezelf beter opvangen als je valt. Je kunt beter geen sporten doen waarbij je direct lichamelijk contact hebt, zoals boksen of karate. De kans op een verwonding of hoofdletsel is dan groter. Ook gezond eten is belangrijk, met een gezond gewicht kun je makkelijker bewegen en je voelt je fitter.

Bescherming

Traphekjes en veilig speelgoed hebben de meeste ouders wel in huis, maar met een verhoogde bloedingsneiging heb je meer bescherming nodig. Zo moet je altijd een helm, knie- en elleboogbeschermers dragen tijdens het rolschaatsen. Net als een helm bij het (leren) fietsen. En je kunt beter niet in een hoogslaper of in het bovenste bed van een stapelbed slapen. Een misstapje ’s nachts kan grote gevolgen hebben. 


Medicijnen 

Je moet goed weten welke medicijnen je wel kunt gebruiken en welke niet als je een verhoogde bloedingsneiging hebt. Medicijnen die je bloedstolling beïnvloeden, zoals NSAID’s (ibuprofen of diclofenac) en aspirine kun je beter niet nemen. Als je pijn hebt, kun je wel paracetamol gebruiken. En heb je sterkere pijnstillers nodig, overleg dan met je arts of je een selectieve COX-2 remmer als Celecoxib® mag gebruiken. Als je antistollingsmedicatie moet krijgen, vertel dan op tijd wat je hebt.

Vaccinaties

Vaccinaties mag je niet in een spier (intramusculair) laten zetten als je trombocytengetal minder dan 30 x 10⁹ per liter is of als je arts dit afraadt vanwege de kans op een spierbloeding. Ze moeten dan onderhuids (subcutaan) worden gegeven. Dit kan met alle vaccinaties behalve met het COVID-vaccin. Toch kun je wel een COVID-vaccin laten zetten als je te weinig trombocyten hebt. Druk dan tien minuten heel goed op de plek waar de injectie is gezet en vertel voordat je de vaccinatie krijgt aan degene die de vaccinatie zet dat je een verhoogde bloedingsneiging hebt.

De tandarts

Voordat je naar de tandarts gaat, moet je weten wat er precies gaat gebeuren. Als alleen je gebit wordt schoongemaakt, hoef je niets te doen. Als je een ingreep krijgt, heb je misschien wel medicijnen nodig. Als je twijfelt, neem dan contact op met je arts of verpleegkundige. Belangrijk is dat je na een ingreep geen pijnstillers gebruikt als ibuprofen, diclofenac of aspirine. Paracetamol mag wel, dat geeft geen problemen bij de bloedstolling.


SOS-ketting

Als je een stollingsprobleem hebt, is het verstandig om altijd een SOS-ketting of -armband te dragen. Soms kun je na een val of ongeluk niet zelf vertellen wat je hebt en wat je nodig hebt. Als je geen SOS-ketting wilt dragen, kun je ook een medical ID maken in je telefoon. Hulpverleners kunnen dit zonder pincode bekijken vanaf het startscherm van je telefoon. Je kunt daar ook het nummer inzetten van de contactpersonen die gebeld kunnen worden als er iets met je gebeurd is. 


Vakantie

Zorg dat je altijd goed voorbereid op vakantie gaat. Kijk van tevoren of er ziekenhuizen in de buurt zijn waar je terechtkunt. Je kunt ook alvast contact opnemen met zo’n ziekenhuis. Als je naar het buitenland gaat, neem dan een brief mee in het Engels met je belangrijkste medische gegevens, medicatie en behandelplan. Zo krijg je ook geen gedoe bij de douane over je medicijnen. 


Alcohol en drugs

Als je alcohol en/of drugs gebruikt, verandert je reactievermogen. Ook word je wat losser en durf je misschien meer dan anders. Op zich geen probleem, maar wel als je valt of een verwonding oploopt. Alcohol heeft daarnaast ook nog een bloedverdunnend effect, waardoor een bloeding nog moeilijker stopt. Let dus op met wat je gebruikt, en zorg dat de mensen om je heen weten wat ze moeten doen als je je toch bezeert. 

Piercings en tatoeages

Als je een tatoeage of piercing wilt laten zetten, moet je dat van tevoren bespreken met je behandelend arts. Vraag of het met jouw bloedplaatjesaantal of bloedplaatjesziekte wel kan, en als het mag, welke voorbereidingen je moet treffen. Kies in ieder geval voor een betrouwbare shop en vertel de persoon die de piercing of tatoeage zet duidelijk dat je een stollingsprobleem hebt. 

Seks

Als je seks hebt, zijn je penis of je vagina extra goed doorbloed. Door het vrijen kunnen kleine wondjes aan de huid ontstaan waardoor je veel bloed kunt verliezen of een pijnlijke zwelling kunt krijgen. Als je vragen of zorgen hebt over seks, praat er dan over met je arts of verpleegkundige.

Hoe zit het met de leefstijladviezen bij volwassen patiënten?

Die zijn hetzelfde als bij kinderen. Wat moet je doen als je naar de tandarts gaat, wat zijn veilige en niet veilige bloedplaatjesaantallen, welke sporten zijn verstandig en welke niet? Er was discussies over vaccinaties: is dat een risico of niet? We denken van niet, maar een aantal patiënten kan toch een behoorlijke dip in hun bloedplaatjesaantal krijgen. Dus controleer dat even na een COVID-vaccinatie. Bij volwassenen denk ik ook aan leefstijladvies vanuit het idee dat een chronische ITP een inflammatoire ziekte is, die met de verkeerde soorten voeding of alcoholgebruik bijvoorbeeld onderhouden wordt. Het is heel interessant om te onderzoeken of dat een invloed zou kunnen hebben op de chronische vorm van de ziekte.

Martin Schipperus is hematoloog in het UMCG (Groningen), hij is ook verbonden aan Sanquin.