De hoeveelheid vruchtwater
Een foetus zit in het vruchtwater in een zogenaamde amnionzak (vruchtvlies) in de baarmoeder. Vruchtwater is helder en geurloos. In het begin van de zwangerschap is er nog niet veel vruchtwater, dit wordt uiteindelijk steeds meer.
Vruchtwater heeft een aantal functies. Het zit helemaal om de foetus heen, zo kun je je goed bewegen en draaien. Daarnaast beschermt het tegen stoten, bewegingen en geluid van buitenaf, en dempt het schokken en trillingen. Minstens zo belangrijk is de rol van het vruchtwater bij de ontwikkeling en rijping van de longen. Een goede hoeveelheid vruchtwater is daarbij onmisbaar. Ook belangrijk zijn de ademhalingsbewegingen die de foetus maakt. Er komt dan vruchtwater in de mond-keelholte, samen met nog wat vocht uit de longen, dat stroomt daarna weer naar buiten. De cellen in de longen maken namelijk een klein beetje vocht aan. De foetus slikt het vruchtwater ook in, dit is nodig voor een goede ontwikkeling van het maag-darmkanaal en de slikfunctie. Het vocht dat de foetus binnenkrijgt, plast ie ook weer uit, zo worden ook de nieren en de urinewegen getraind.
Het vruchtwater, dat wordt aangemaakt door het amnion, bestaat verder uit urine van de foetus en het kleine beetje vocht dat door de longen wordt aangemaakt. Er komt niets bij en er gaat niets uit, dus de hoeveelheid vruchtwater blijft vrij constant. Rond de 34e zwangerschapsweek is er het meeste vruchtwater, daarna wordt de aanmaak heel langzaam minder. Het is normaal dat de hoeveelheid vruchtwater kan verschillen, maar te weinig of te veel vruchtwater is niet goed.
Te weinig vruchtwater
Een tekort aan vruchtwater (oligohydramnion) kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld omdat de vliezen zijn gebroken, door serotiniteit (als de zwangerschap te lang duurt) of als de foetus niet genoeg urine aanmaakt (door niet goed aangelegde nieren of omdat de urine niet door de plasbuis kan). Een tekort aan vruchtwater komt voor in combinatie met bepaalde chromosomale afwijkingen van de foetus. Te weinig vruchtwater kan ongunstig zijn voor de longontwikkeling en -rijping, ledematen kunnen vergroeien, tijdens de geboorte kan de navelstreng worden dichtgedrukt (waardoor de foetus in de problemen komt) en de vliezen kunnen te vroeg breken met als gevolg een vroeggeboorte.
Helemaal geen vruchtwater
Helemaal geen vruchtwater (anhydramnion) komt voor als er helemaal geen urineproductie is, bijvoorbeeld als er bij de foetus geen nieren aangelegd zijn. Zonder vruchtwater kunnen de longen zich niet ontwikkelen. Zonder nieren en met onderontwikkelde longen kan de foetus na de geboorte niet overleven, gelukkig komt dit zelden voor.
Te veel vruchtwater
Te veel vruchtwater (polyhydramnion) kan ontstaan als de foetus niet (goed) kan slikken of als er te veel vruchtwater wordt aangemaakt. Vruchtwater doorslikken kan bijvoorbeeld niet als de slokdarm of het maag-darmkanaal (gedeeltelijk) dicht zijn, omdat de slokdarm niet goed is aangelegd, een vlies (web) de doorgang afsluit of als er een neurologisch probleem is. Te veel vruchtwater kan ook komen doordat de foetus te veel urine aanmaakt. Dat kan als de moeder diabetes heeft. Ook als de foetus een ernstige aandoening heeft, zoals een hartafwijking of bloedarmoede, kan te veel vruchtwater voorkomen. Bij vijf tot tien procent van de zwangerschappen met polyhydramnion is er sprake van een chromosomale afwijking.
Te veel vruchtwater kan onder andere leiden tot het vroegtijdig breken van de vliezen, vroeggeboorte, het loslaten van (een deel van) de placenta en liggingsafwijkingen van de foetus. Het vergroot ook de kans op het uitzakken van de navelstreng.
-
Een zwangerschap die tussen de 37 en 42 weken duurt, noemen we een voldragen zwangerschap. Als een zwangerschap minder dan 37 weken duurt, spreken we van een vroeggeboorte of prematuriteit.
-
Wereldwijd vindt ruim een op de tien geboortes voor 37 weken zwangerschap plaats.
-
Als een vroeggeboorte dreigt, wordt altijd de gynaecoloog ingeschakeld.
-
Bij een dreigende vroeggeboorte worden de controle en begeleiding gedaan door een gynaecoloog.
-
In de baarmoeder zit je als foetus veilig en beschermd. Prikkels zoals geluid en beweging worden verzacht, en via de placenta en de navelstreng krijg je zuurstof en voedingsstoffen binnen en worden je afvalstoffen afgevoerd.
-
Geen enkele zwangerschap verloopt hetzelfde, en dat geldt ook voor vroeggeboortes.
-
Elke dag komen we in aanraking met schimmels, virussen en bacteriën, dat geldt ook voor de moeder tijdens de zwangerschap.
-
De placenta of moederkoek, die tijdens de zwangerschap wordt gevormd, verbindt de foetus met de moeder.
-
In de baarmoeder zitten vliezen rondom de foetus en het vruchtwater, die zorgen voor bescherming.
-
Een foetus zit in het vruchtwater in een zogenaamde amnionzak (vruchtvlies) in de baarmoeder. Vruchtwater is helder en geurloos. In het begin van de zwangerschap is er nog niet veel vruchtwater, dit wordt uiteindelijk steeds meer.
-
Tijdens de zwangerschap wordt veel van het lichaam van de moeder gevraagd.
-
Als een eicel en een zaadcel zijn samengesmolten, ontwikkelt de bevruchte eicel zich in veertig weken tot een baby.
-
Als er meconium in het vruchtwater zit, kan de foetus ademhalingsproblemen krijgen.
-
Voor de geboorte krijgt de foetus voedingsstoffen en zuurstof via het bloed van de moeder.
-
Hoe kwetsbaar een prematuur is, wordt duidelijk als je naar de ontwikkeling en rijping van belangrijke organen en systemen kijkt tijdens de zwangerschap.
-
Je ademhalingsstelsel bestaat uit de bovenste luchtwegen, luchtpijp, grote en kleine luchtwegen en twee longen. Je middenrif (diafragma), de spieren van je borstkas en je longvaten zijn heel belangrijk voor de werking van je ademhalingsstelsel
-
Het hart is een belangrijk orgaan dat de bloedsomloop op gang houdt. Het zorgt ervoor dat zuurstofrijk bloed door je lichaam wordt gepompt, zodat al je lichaamscellen en weefsels zuurstof krijgen. Dit noemen we de grote bloedsomloop.
-
Je hersenen zijn opgebouwd uit miljarden zenuwcellen. Samen met het ruggenmerg en alle zenuwen in je lichaam maken ze deel uit van je zenuwstelsel.
-
Je maag-darmkanaal ontstaat uit drie delen: de voordarm, middendarm en einddarm. Dat gebeurt al vroeg in de zwangerschap.
-
De nieren vormen samen met de urineleiders, blaas en urinebuis je urinewegstelsel.
-
Rond de 28 weken zwangerschap zijn je ogen tussen de 10-14 mm groot en bij de geboorte na een voldragen zwangerschap 16-17mm. Na de geboorte gaan de ontwikkeling en rijping van je ogen door.
-
Het afweersysteem ontstaat tijdens de zwangerschap in een omgeving die steriel is, er zijn geen bacteriën, virussen of schimmels aanwezig.
-
Een goede balans en evenwicht zijn voor een pasgeborene heel belangrijk: een stabiele lichaamstemperatuur, ademhaling, hartslag, bloeddruk, glucosespiegel, hoeveelheid zouten (elektrolyten), zuurstof of kooldioxide in het bloed en meer.
-
Als je te vroeg geboren bent, zijn er nogal wat factoren die bepalen hoe jouw start is, hoe jouw verblijf op de afdeling Neonatologie of NICU zal zijn en hoe je je verder gaat ontwikkelen.
-
Als je te vroeg geboren bent, gebeurt een deel van je ontwikkeling buiten de baarmoeder in plaats van daarbinnen. En dat is anders. Binnen de baarmoeder word je beschermd tegen invloeden van buitenaf en prikkels zoals geluid en beweging worden gedempt.
-
Als tiener of jongvolwassene is je vroeggeboorte iets van lang geleden. Vaak merk je er niets meer van en heb je nergens last van. Toch kunnen er na al die jaren nog wel dingen spelen die te maken hebben met je vroeggeboorte. Dat kan dagelijks zijn, of af en toe.
