De ogen
Rond de 28 weken zwangerschap zijn je ogen tussen de 10-14 mm groot en bij de geboorte na een voldragen zwangerschap 16-17mm. Na de geboorte gaan de ontwikkeling en rijping van je ogen door.
De ontwikkeling van je netvlies is een heel belangrijk onderdeel. Het netvlies is een dun vlies dat de binnenzijde van de achterkant van je oog bedekt. Er loopt een heel fijn netwerk aan dunne bloedvaatjes doorheen. De aanleg van dit vaatnetwerk begint bij 15-16 weken zwangerschap in het midden van het netvlies, waarna het zich verder uitbreidt naar de randen van het vlies. De aanleg van het vaatnetwerk is rond de 32 weken klaar aan de kant van de neus, de andere kant (bij de slaap) is tussen de 37 en 40 weken aangelegd. Het vaatnetwerk rondom de lens verandert ook, tussen de 27e en de 34e week verdwijnen de vaten die aan de voorkant om de lens heen zitten.
Na een vroeggeboorte is het oog nog volop in ontwikkeling. Vooral het vaatnetwerk in het netvlies is erg kwetsbaar, waardoor kans bestaat op schade zoals retinopathy of prematurity (ROP).
Mogelijke problemen na vroeggeboorte
Als je te vroeg geboren bent, kan het volgende probleem voorkomen:
- Retinopathy of prematurity, ROP.
Retinopathy of prematurity (ROP)
Retinopathy of prematurity (ROP) is een afwijking van het netvlies. Het netvlies (retina) ligt aan de binnenkant van de achterzijde van je oog. ROP houdt in dat de vaataanleg in je netvlies niet goed is ontwikkeld. Als je te vroeg geboren bent, is de vaatvoorziening van je netvlies nog in ontwikkeling en de vaataanleg is daardoor kwetsbaar. Hoe korter de zwangerschapsduur en hoe lager je geboortegewicht, hoe groter de kans op ROP. Verschillende factoren spelen een rol bij het ontstaan ervan, zoals te veel of te weinig zuurstof in je bloed en een te lage bloeddruk waardoor vrije radicalen worden aangemaakt in het netvlies. Deze vrije radicalen veroorzaken ter plekke schade, waardoor de ontwikkeling van vaten in het netvlies onderbroken wordt. Bij ROP is de aanleg van nieuwe bloedvaten abnormaal en de vaten lekken meer vocht door hun wand. Hierdoor kan een zwelling of bloeding ontstaan. Je kunt ook littekens in je vaatweefsel krijgen. Dit weefsel rekt minder en kan gaan trekken aan je netvlies. In ernstige gevallen kan je netvlies vervormd raken en loslaten van de achterzijde van je oog.
Behandeling van ROP kan nodig zijn. Regelmatige controle door de oogarts is belangrijk om de ontwikkelingen in de gaten te houden. De afwijkende vaatontwikkeling kan vanzelf weer goed komen, maar dat is niet altijd het geval. Als ROP ernstig is, kun je problemen krijgen met je zicht. Behandeling met lasertherapie is mogelijk. Het is belangrijk om prikkels die schade kunnen geven (te veel zuurstof, te lage bloeddruk) te vermijden. Om ROP (of achteruitgang als er al ROP is) te voorkómen.
Een gevolg van ROP kan het (deels) loslaten van het netvlies zijn. Je kunt dan minder goed zien of zelfs je zicht verliezen. Ook heb je een grotere kans op latere problemen met je zicht, zoals bijziendheid en cilinderafwijkingen.
-
Een zwangerschap die tussen de 37 en 42 weken duurt, noemen we een voldragen zwangerschap. Als een zwangerschap minder dan 37 weken duurt, spreken we van een vroeggeboorte of prematuriteit.
-
Wereldwijd vindt ruim een op de tien geboortes voor 37 weken zwangerschap plaats.
-
Als een vroeggeboorte dreigt, wordt altijd de gynaecoloog ingeschakeld.
-
Bij een dreigende vroeggeboorte worden de controle en begeleiding gedaan door een gynaecoloog.
-
In de baarmoeder zit je als foetus veilig en beschermd. Prikkels zoals geluid en beweging worden verzacht, en via de placenta en de navelstreng krijg je zuurstof en voedingsstoffen binnen en worden je afvalstoffen afgevoerd.
-
Geen enkele zwangerschap verloopt hetzelfde, en dat geldt ook voor vroeggeboortes.
-
Elke dag komen we in aanraking met schimmels, virussen en bacteriën, dat geldt ook voor de moeder tijdens de zwangerschap.
-
De placenta of moederkoek, die tijdens de zwangerschap wordt gevormd, verbindt de foetus met de moeder.
-
In de baarmoeder zitten vliezen rondom de foetus en het vruchtwater, die zorgen voor bescherming.
-
Een foetus zit in het vruchtwater in een zogenaamde amnionzak (vruchtvlies) in de baarmoeder. Vruchtwater is helder en geurloos. In het begin van de zwangerschap is er nog niet veel vruchtwater, dit wordt uiteindelijk steeds meer.
-
Tijdens de zwangerschap wordt veel van het lichaam van de moeder gevraagd.
-
Als een eicel en een zaadcel zijn samengesmolten, ontwikkelt de bevruchte eicel zich in veertig weken tot een baby.
-
Als er meconium in het vruchtwater zit, kan de foetus ademhalingsproblemen krijgen.
-
Voor de geboorte krijgt de foetus voedingsstoffen en zuurstof via het bloed van de moeder.
-
Hoe kwetsbaar een prematuur is, wordt duidelijk als je naar de ontwikkeling en rijping van belangrijke organen en systemen kijkt tijdens de zwangerschap.
-
Je ademhalingsstelsel bestaat uit de bovenste luchtwegen, luchtpijp, grote en kleine luchtwegen en twee longen. Je middenrif (diafragma), de spieren van je borstkas en je longvaten zijn heel belangrijk voor de werking van je ademhalingsstelsel
-
Het hart is een belangrijk orgaan dat de bloedsomloop op gang houdt. Het zorgt ervoor dat zuurstofrijk bloed door je lichaam wordt gepompt, zodat al je lichaamscellen en weefsels zuurstof krijgen. Dit noemen we de grote bloedsomloop.
-
Je hersenen zijn opgebouwd uit miljarden zenuwcellen. Samen met het ruggenmerg en alle zenuwen in je lichaam maken ze deel uit van je zenuwstelsel.
-
Je maag-darmkanaal ontstaat uit drie delen: de voordarm, middendarm en einddarm. Dat gebeurt al vroeg in de zwangerschap.
-
De nieren vormen samen met de urineleiders, blaas en urinebuis je urinewegstelsel.
-
Rond de 28 weken zwangerschap zijn je ogen tussen de 10-14 mm groot en bij de geboorte na een voldragen zwangerschap 16-17mm. Na de geboorte gaan de ontwikkeling en rijping van je ogen door.
-
Het afweersysteem ontstaat tijdens de zwangerschap in een omgeving die steriel is, er zijn geen bacteriën, virussen of schimmels aanwezig.
-
Een goede balans en evenwicht zijn voor een pasgeborene heel belangrijk: een stabiele lichaamstemperatuur, ademhaling, hartslag, bloeddruk, glucosespiegel, hoeveelheid zouten (elektrolyten), zuurstof of kooldioxide in het bloed en meer.
-
Als je te vroeg geboren bent, zijn er nogal wat factoren die bepalen hoe jouw start is, hoe jouw verblijf op de afdeling Neonatologie of NICU zal zijn en hoe je je verder gaat ontwikkelen.
-
Als je te vroeg geboren bent, gebeurt een deel van je ontwikkeling buiten de baarmoeder in plaats van daarbinnen. En dat is anders. Binnen de baarmoeder word je beschermd tegen invloeden van buitenaf en prikkels zoals geluid en beweging worden gedempt.
-
Als tiener of jongvolwassene is je vroeggeboorte iets van lang geleden. Vaak merk je er niets meer van en heb je nergens last van. Toch kunnen er na al die jaren nog wel dingen spelen die te maken hebben met je vroeggeboorte. Dat kan dagelijks zijn, of af en toe.
