De schildklier
De schildklier (glandula thyreoidea), die voor in de hals ligt, bestaat uit twee delen (kwabben) die in het midden met elkaar verbonden zijn. De schildklier lijkt hierdoor een beetje op een vlinder. Het smalle verbindingsstuk ligt over de luchtpijp heen. Er zijn ook nog vier bijschildklieren, achter elke kwab liggen er twee.
Wat doet de schildklier?
De schildklier bestaat uit schildkliercellen en C-cellen. De schildkliercellen vormen samen de wand van een blaasje (follikel) dat gevuld is met een eiwitrijke vloeistof. De schildkliercellen maken hormonen aan, voornamelijk thyroxine ( T4 ) en een klein beetje trijodothyronine ( T3 ). Beide hormonen worden gebonden aan het eiwit thyreoglobuline ( Tg ) dat opgeslagen ligt in de schildklierblaasjes. De hypofyse, een klier in de hersenen, stuurt de schildklier aan en zorgt er zo voor dat de hormonen terechtkomen in het bloed. Via het bloed bereikt het schildklierhormoon alle lichaamsdelen en -cellen. Schildklierhormoon speelt een rol bij de stofwisseling van vrijwel alle lichaamsweefsels, en stimuleert de lengtegroei. Voor de geboorte en tijdens de eerste drie levensjaren is schildklierhormoon belangrijk voor de hersengroei en -ontwikkeling, daarna voor het functioneren van de hersenen.De C-cellen maken een ander hormoon aan, calcitonine. Calcitonine remt onder andere de afbraak van botweefsel en zorgt ervoor dat calcium en andere zouten via de nieren worden uitgescheiden.
Wat doen de bijschildklieren?
Bijschildklieren zijn kleine klieren die parathormoon (PTH) aanmaken en uitscheiden. Voor een goede aanmaak van PTH is magnesium nodig. PTH heeft invloed op de hoeveelheid calcium en fosfaat in het bloed. Het zorgt ervoor dat je voldoende calcium in je bloed hebt. Dat gebeurt op de volgende manieren:- PTH verhoogt de botafbraak waardoor calcium en fosfaat vrijkomen in het bloed;
- PTH zorgt ervoor dat er minder calcium en meer fosfaat door de nieren wordt uitgescheiden;
- PTH stimuleert de aanmaak van vitamine D, waardoor in de darm calcium beter wordt opgenomen.
-
Een goed werkende schildklier maakt dag en nacht precies genoeg schildklierhormoon aan. Maar de schildklier werkt niet altijd goed en kan te weinig of teveel schildklierhormoon maken en afgeven. Een schildklierprobleem kun je al bij de geboorte hebben, maar kan ook in de jaren daarna ontstaan.
-
De schildklier (glandula thyreoidea), die voor in de hals ligt, bestaat uit twee delen (kwabben) die in het midden met elkaar verbonden zijn. De schildklier lijkt hierdoor een beetje op een vlinder. Het smalle verbindingsstuk ligt over de luchtpijp heen.
-
Schildklierhormoon heeft effect op vrijwel alle weefsels en veel processen in je lichaam, zoals de stofwisseling en het energieverbruik, de lengtegroei, in de eerste drie levensjaren de hersenontwikkeling en daarna het functioneren van de hersenen.
-
Een goed werkende schildklier maakt dag en nacht precies genoeg schildklierhormoon aan. Ook wordt er precies genoeg opgeslagen en afgegeven. Maar de schildklier werkt niet altijd goed. Als er bijvoorbeeld iets is misgegaan bij de ontwikkeling en afdaling van de schildklier, of met de aanmaak of afgifte van schildklierhormoon.
-
Als je schildklier te langzaam werkt, wordt er te weinig schildklierhormoon aangemaakt en komt er te weinig in het bloed. Je lichaam heeft dan een tekort aan schildklierhormoon. Dat noemen we hypothyreoïdie.
-
Als je schildklier te snel werkt wordt er te veel schildklierhormoon aangemaakt. Er komt dan te veel schildklierhormoon in je bloed en je lichaam. Een ander woord voor een te snel werkende schildklier is hyperthyreoïdie. De meest voorkomende oorzaak van hyperthyreoïdie is de ziekte van Graves.
-
Als de hele schildklier zo vergroot is dat je het kunt voelen of als je een duidelijke zwelling ziet voor in de hals, heet dat struma. Soms is enkel een gedeelte van de schildklier vergroot.
-
Een knobbel in de schildklier ontstaat als een groepje cellen gaat groeien. De cellen kunnen goed- of kwaadaardig zijn. In de meeste gevallen is een schildklierknobbel goedaardig. Als een schildklierknobbel kwaadaardig is, heb je schildklierkanker.
-
Met de volgende onderzoeken kan een schildklieraandoening worden vastgesteld. Er kan bloedonderzoek, urineonderzoek en beeldvormend onderzoek worden gedaan.
