Te grote schildklier (struma)
Als de hele schildklier zo vergroot is dat je het kunt voelen of als je een duidelijke zwelling ziet voor in de hals, heet dat struma. Soms is enkel een gedeelte van de schildklier vergroot. Als er op één plek een knobbel zit, spreken we van een enkelvoudige (solitaire) schildkliernodus. Bij meerdere knobbels spreken we van multinodulair struma. Het schildklierhormoon kan bij schildkliervergroting verhoogd, verlaagd of normaal zijn.
- genetische afwijkingen, waardoor het proces van schildklierhormoonaanmaak defect is (dyshormonogenese, onder andere bij CH).
- stoffen die bij de foetus binnenkomen via de moederkoek oftewel placenta, bijvoorbeeld antistoffen van de moeder met een auto-immuun schildklieraandoening, of schildklierblokkerende medicatie.
Struma die tijdens de kinderjaren ontstaat kan veroorzaakt worden door: - schildklierontsteking (auto-immuun: ziekte van Hashimoto, bacterieel: acute thyreoïditis, viraal/post-viraal: subacute thyreoïditis).
- spontaan voorkomend, met normale schildklierwerking (niet-toxisch struma).
- ziekte van Graves.
- te weinig jodium binnenkrijgen (komt in westerse landen niet meer voor) of te veel jodium binnenkrijgen (via medicatie), of bijzondere medicatie zoals lithium of amiodarone.
- infiltratieve groei, waarbij ander weefsel het schildklierweefsel ingroeit (bijvoorbeeld histiocytose X, lymfoom).
- vorming van knobbel(s)/nodus (schildklieradenoom of -carcinoom) of cysten.
Met een bloedonderzoek, een scintigrafie met jodium of technetium en een echo van de hals met naaldbiopt kan de oorzaak van de schildkliervergroting worden aangetoond. Die oorzaak bepaalt óf en welke behandeling nodig is.
-
Een goed werkende schildklier maakt dag en nacht precies genoeg schildklierhormoon aan. Maar de schildklier werkt niet altijd goed en kan te weinig of teveel schildklierhormoon maken en afgeven. Een schildklierprobleem kun je al bij de geboorte hebben, maar kan ook in de jaren daarna ontstaan.
-
De schildklier (glandula thyreoidea), die voor in de hals ligt, bestaat uit twee delen (kwabben) die in het midden met elkaar verbonden zijn. De schildklier lijkt hierdoor een beetje op een vlinder. Het smalle verbindingsstuk ligt over de luchtpijp heen.
-
Schildklierhormoon heeft effect op vrijwel alle weefsels en veel processen in je lichaam, zoals de stofwisseling en het energieverbruik, de lengtegroei, in de eerste drie levensjaren de hersenontwikkeling en daarna het functioneren van de hersenen.
-
Een goed werkende schildklier maakt dag en nacht precies genoeg schildklierhormoon aan. Ook wordt er precies genoeg opgeslagen en afgegeven. Maar de schildklier werkt niet altijd goed. Als er bijvoorbeeld iets is misgegaan bij de ontwikkeling en afdaling van de schildklier, of met de aanmaak of afgifte van schildklierhormoon.
-
Als je schildklier te langzaam werkt, wordt er te weinig schildklierhormoon aangemaakt en komt er te weinig in het bloed. Je lichaam heeft dan een tekort aan schildklierhormoon. Dat noemen we hypothyreoïdie.
-
Als je schildklier te snel werkt wordt er te veel schildklierhormoon aangemaakt. Er komt dan te veel schildklierhormoon in je bloed en je lichaam. Een ander woord voor een te snel werkende schildklier is hyperthyreoïdie. De meest voorkomende oorzaak van hyperthyreoïdie is de ziekte van Graves.
-
Als de hele schildklier zo vergroot is dat je het kunt voelen of als je een duidelijke zwelling ziet voor in de hals, heet dat struma. Soms is enkel een gedeelte van de schildklier vergroot.
-
Een knobbel in de schildklier ontstaat als een groepje cellen gaat groeien. De cellen kunnen goed- of kwaadaardig zijn. In de meeste gevallen is een schildklierknobbel goedaardig. Als een schildklierknobbel kwaadaardig is, heb je schildklierkanker.
-
Met de volgende onderzoeken kan een schildklieraandoening worden vastgesteld. Er kan bloedonderzoek, urineonderzoek en beeldvormend onderzoek worden gedaan.
