De anticonceptiepil en trombose
De anticonceptiepil is een zeer betrouwbaar middel om zwangerschap te voorkomen. In de pil zitten vrouwelijke hormonen die ervoor zorgen dat er geen eisprong plaatsvindt. De combinatiepil met oestrogenen en progestagenen wordt het meest gebruikt.
Je hebt verschillende soorten anticonceptiepillen. Het verschil wordt bepaald door de hoeveelheid oestrogenen in de pil en het soort progestageen. Een grotere hoeveelheid oestrogenen zorgt voor een grotere kans op trombose, maar ook het soort progestageen speelt een rol. Op dit moment wordt een tweedegeneratiepil die 30 tot 37,5 microgram ethinylestradiol (oestrogeen) en levonogestrel of norgestimaat als progestageen bevat, het meest voorgeschreven. Deze combinatiepil geeft het minste risico op trombose. Zie deze PDF van de Trombosestichting voor een overzicht van de verschillende soorten anticonceptiepillen.
Als je deze pil gebruikt, wordt de kans op trombose ongeveer vier keer groter, maar kans is dan nog steeds klein, vier op de tienduizend meisjes.
Die kans op trombose wordt groter als trombose in je familie voorkomt. Als je vader, moeder, broer of zus trombose heeft gehad, wordt de kans nog eens twee keer groter. Als ook andere familieleden zoals neven en nichten trombose hebben gehad, wordt de kans nog eens twee keer groter, zestien op de tienduizend meisjes. Je zou dan voor een andere vorm van anticonceptie kunnen kiezen.
Meisjes met Factor V Leiden die de combinatiepil slikken, hebben een zeven keer grotere kans op trombose. Laat je goed voorlichten over wat de risico’s zijn en overleg met je behandelaar wanneer je beter een andere vorm van anticonceptie kunt kiezen.
Soms wordt de combinatiepil echt afgeraden. Dit geldt voor meisjes die eerder trombose hebben doorgemaakt en voor meisjes die antitrombine III-deficiëntie, proteïne C-deficiëntie of proteïne S-deficiëntie hebben of waarvan een ouder, broer of zus dit heeft. Hun kans op trombose is veel groter.
Een goed alternatief voor de combinatiepil is de minipil, waar alleen progestagenen en geen oestrogenen in zitten. Of een hormoonspiraaltje, zoals de Mirena of de minispiraal Kyleena. Je hebt dan geen grotere kans op trombose.
Als je de combinatiepil slikt en trombose of een longembolie krijgt, moet je de pil blijven slikken tijdens de behandeling met bloedverdunners en pas aan het einde van de behandeling met de pil stoppen. Want als je stopt met de pil, ga je na een paar dagen menstrueren en dat is dan heel veel erger door de antistollingsmiddelen die je krijgt. Je kunt ze veilig tegelijk gebruiken. De bloedverdunners werken sterker tegen trombose dan dat de pil trombose bevordert.
Je kunt meer lezen over de kans op trombose bij pilgebruik in het interview met Saskia Middeldorp, internist in het Amsterdam UMC, locatie AMC.
Trombose en zwangerschap
Als je zwanger bent, maakt je lichaam veel meer vrouwelijke hormonen aan. De hoeveelheid progesteron is vooral in het begin veel groter, de hoeveelheid oestrogenen wordt tijdens de zwangerschap steeds meer. Aan het einde van de zwangerschap kan de hoeveelheid oestrogenen wel duizend keer groter zijn. De oestrogenen zijn belangrijk voor de groei en doorbloeding van je baarmoeder, ze spelen een rol in de ontwikkeling van de bijnieren van je kind, ze helpen je lichaam zich voor te bereiden op borstvoeding en zorgen voor extra vocht en vet tijdens de zwangerschap, maar ze geven ook een groter risico op trombose.Dit komt omdat je tijdens de zwangerschap meer stollingsfactoren, zoals Factor VII (7), VIII (8), X (10) en fibrinogeen, aanmaakt, terwijl er niet meer stollingsremmers (antitrombine en proteïne C) worden aangemaakt en de aanmaak van proteïne S zelfs daalt.
Als je trombose hebt gehad, kun je gewoon kinderen krijgen. Bespreek met de hematoloog of gynaecoloog of je tijdens de zwangerschap profylaxe (bloedverdunners) nodig hebt om de kans op trombose te verkleinen. Soms is dat alleen nodig rond het einde en soms tijdens de hele zwangerschap.
Als je bloedverdunners nodig hebt tijdens de zwangerschap moet je tweemaal daags onderhuids laagmoleculairgewicht heparine (LMWH) spuiten. Tijdens de zwangerschap kun je geen vitamine K-antagonisten gebruiken, want die hebben invloed op de baby die in je buik groeit. Of het gebruik van DOAC’s (directe orale anticoagulantia) tijdens de zwangerschap veilig is, moet nog onderzocht worden.
Heb je zelf geen trombose gehad, maar wel trombofilie, of er is trombose in je familie? Bespreek dan (van tevoren) met je behandelaar en/of verloskundige wat je kunt doen om de kans op trombose te verkleinen.
-
Als je trombose hebt, zit er een bloedstolsel of bloedprop in een van je bloedvaten. Dat bloedvat kan daardoor verstopt raken. Als er bijvoorbeeld een ader in je been wordt afgesloten, kan je been dik, warm en pijnlijk worden en kan het een rode of paarse kleur krijgen. Trombose in een ader noemen we ook wel een veneuze of diep veneuze trombose (DVT).
-
Bloedstolling is heel belangrijk, het zorgt ervoor dat een bloeding stopt. Als een bloedvat beschadigd raakt, kan er een gat of scheur in de vaatwand komen, waardoor er bloed naar buiten stroomt.
-
Als je bloed te snel stolt, heb je een grotere kans op trombose. Bij kinderen zijn er meestal meerdere oorzaken.
-
Lijntrombose kan ontstaan als je een lange lijn hebt, een infuus. Een lange lijn is een dunne flexibele slang, die in een wat groter bloedvat zit. We zeggen ook wel centraal veneuze katheter (CVC). Deze wordt onder andere gebruikt voor het geven van vocht, voeding en medicijnen.
-
Als je een ernstige ziekte hebt, zoals een nierziekte (nefrotisch syndroom), kanker, sikkelcelziekte, een hartafwijking (boezemfibrilleren), een darmziekte (IBD) of auto-immuunziekte (lupus anticoagulans), heb je meer kans op trombose, en ook als je bepaalde medicijnen gebruikt.
-
De gemiddelde kans op trombose is 0,05% per jaar, dat wil zeggen dat één op de tweeduizend mensen het krijgt. Bij kinderen is die kans veel lager, één op de tienduizend.
-
De anticonceptiepil is een zeer betrouwbaar middel om zwangerschap te voorkomen. In de pil zitten vrouwelijke hormonen die ervoor zorgen dat er geen eisprong plaatsvindt.
-
De klachten die je krijgt bij trombose zijn afhankelijk van de plek waar het stolsel zit.
-
Ongeveer één op de vier kinderen houdt last van klachten na een trombose. Bijvoorbeeld omdat de klepjes in een ader van je arm of been beschadigd zijn.
-
Trombose komt niet vaak voor bij kinderen. Bij tieners komen trombosebenen en kleine longembolieën het meest voor. Dokters denken bij pijn in het been of bij longklachten dan ook niet direct aan trombose bij een op het eerste gezicht gezonde tiener.
-
Als je trombose hebt, krijg je antistollingsmiddelen (anticoagulantia), ook wel bloedverdunners genoemd. Bloedverdunners zorgen ervoor dat je bloed minder snel stolt.
-
Alle bloedverdunners remmen de bloedstolling, je hebt dan een grotere kans op blauwe plekken en bloedingen. Je moet dus oppassen als je je stoot of valt, zeker bij hoofdletsel.
